Vita Zaman jest
pochodzącą z Litwy artystką, kuratorką, galerzystką i barwną postacią
międzynarodowego świata sztuki, który razem z resztą zespołu ViennaFair,
regularnie opisuje na blogu The New Contemporary. Podczas listopadowego spotkania Art in
Practice opowiedziała o swojej karierze, działalności kuratorskiej i podróży
przez meandry rynku sztuki – od pierwszego niezależnego projektu w Londynie,
przez współpracę z galeryjnym gigantem do wykreowania jednych z najważniejszych targów sztuki w Europie.
 |
| Vita Zaman podczas warsztatów Art in Practice (fot. K PICTURES) |
Pierwszym projektem w dorobku Zaman był założony w
Londynie, wspólnie z Magnusem Edensvardem, Ibid. Project. Do Londynu Zaman przeniosła się, aby studiować
historię sztuki na uniwersytecie Goldsmiths gdzie powróciła, aby wziąć udział w
prestiżowym programie „Creative Curating” skupionym wokół innowacyjnego
podejścia do prezentowania, jak i kreowania sytuacji/przestrzeni dla interakcji
ze sztuką.
Zaman przyznała, że to właśnie myśl kuratorska promowana
na Goldsmiths, jak i sytuacja sceny artystycznej w Londynie pod koniec lat 90.
- oparta z jednej strony na stabilności i wieloletniej tradycji lokalnego rynku
sztuki, a z drugiej na aktywności stale rosnących w siłę i znaczenie
niezależnych galerii - zainspirowały ją do stworzenia własnej przestrzeni
wystawienniczej.
Ibid. Project był amatorskim eksperymentem kuratorskim.
Miał umożliwić młodym artystom z „niemodnych” dotychczas krajów i regionów –
przede wszystkim z Europy Centralnej i Wschodniej – pokazanie swoich prac w
przestrzeni pozbawionej ideologicznych obciążeń i nie podlegającej polityce
znanych i prestiżowych galerii (sama nazwa Ibid., łac. tak jak powyżej / tamże /
to samo miejsce, nawiązuje do stale
powtarzających się modeli działań i zachowań tego typu instytucji). Poza
prezentowaniem artystów tworzących w innych kontekstach kulturowych i
geopolitycznych, Zaman miała również ambicje stworzenia dla nich świadomej
publiczności – zainteresowanej grupy widzów, kuratorów, kolekcjonerów. Budowanie
widowni było dla Zaman od początku kariery zawodowej naczelną motywacją i celem
działań.
 |
| Vita Zaman opowiada o pracy w galerii PASE (fot. K PICTURES) |
Następnym etapem kariery Zaman była współpraca ze znaną w
międzynarodowym obiegu sztuki galerią PACE w Nowym
Jorku. Prowadząca przyznała, że potrzeba zmiany środowiska i modelu pracy
pojawiła się wraz z pytaniami dotyczącymi istoty małych, niezależnych galerii,
ich funkcji i misji. Kuratorka czuła, że w przypadku Ibid. Project kwestie
komercyjne stały się czynnikiem problematycznym, ale też w wielu przypadkach,
czynnikiem ograniczającym możliwości nie tylko samej instytucji, ale również
reprezentowanych przez nią artystów. Podczas pracy w PACE, Zaman miała okazję
nawiązać współpracę z młodymi, niezależnymi galeriami i artystami z całego
świata w zupełnie nowym kontekście i na innych warunkach. Pomimo, iż, jak sama
oceniła, koordynowany przez nią projekt dla PACE nie osiągnął zamierzonych
rezultatów, okres współpracy z galerią wpłynął znacząco na sposób, w jaki
zaczęła odnosić się do rynku sztuki oraz definiujących go procesów i
mechanizmów.
Po dwóch latach spędzonych w Nowym Jorku, Zaman otrzymała
ofertę pracy nad projektem, który w symboliczny sposób nawiązywał do działań
leżących u podstaw jej kuratorskiej misji – wykreowanie nowego pomysłu na targi
sztuki w Wiedniu, jednego z największych wydarzeń promujących sztukę Europy
Środkowej i Wschodniej. W krótkim czasie, Zaman przemieniła ViennaFair w unikalne na skalę światową wydarzenie.
Sama kuratorka stała się jego symbolem i kluczowym elementem wizerunku.
Jako dyrektor artystyczna ViennaFair, Zaman stanęła przed
trudnym zadaniem stworzenia wydarzenia, które miało nie tylko zmienić wizerunek
dawnych wiedeńskich targów sztuki, ale również w nowatorski, atrakcyjny i
merytorycznie znaczący sposób stworzyć miejsca dialogu pomiędzy artystami z
różnych zakątków Europy – od Polski, przez Rosję aż po Turcję. Opowiadając o
głównej inspiracji programu i charakteru ViennaFair, prowadząca wielokrotnie
użyła pojęcia „targowisko” – oraz związanych z nim procesów, charakteru i
obrazów. ViennaFair oferuje dość szczególny rodzaj interakcji ze sztuką –
to prawdziwy tygiel kulturowy, przegląd artystycznych znalezisk i różności,
miejsce kontrastów i porównań. Podczas ostatniej, dziewiątej edycji targów,
zaprezentowanych zostało 127 galerii z 27 krajów, które przyciągnęły ponad
23,000 widzów.
 |
| Zasłuchani warsztatowicze :) (fot. K PICTURES) |
Część warsztatowa
W ramach części warsztatowej spotkania Zaman podzieliła
uczestników na trzy grupy, tak aby w każdej z nich znalazł się historyk sztuki,
osoba znająca podstawy marketingu oraz posiadająca doświadczenie w pracy w
instytucjach kulturalnych. Każda z grup otrzymała zadanie przygotowania
propozycji wydarzenia na podstawie trzech wylosowanych założeń:
- rodzaju wydarzenia: biennale;
wydarzenie w przestrzeni muzealnej; event;
- zasięgu: regionalne; lokalne; międzynarodowe;
- dostępnego budżetu: 0 euro; 20 000
euro; 1 000 000 euro.
GRUPA 1., która z powyższej listy wylosowała event – zasięg regionalny – budżet 0 euro,
zaproponowała zorganizowanie wystawy prac młodych artystów studiujących na
uniwersytetach plastycznych w Poznaniu i regionie. Wydatki związane z
organizacją wydarzenia miałyby zostać podzielone pomiędzy biorące udział w
evencie uczelnie oraz uzupełnione dofinansowaniem z instytucji zewnętrznych
(takich jak Urząd Miasta).
GRUPA 2., z najwyższym budżetem - 1 000 000 euro, zajęła się przygotowaniem poznańskich biennale o zasięgu międzynarodowym. Grupa zaproponowała podzielenie tej kwoty
pomiędzy realizację samego programu - skupiającego się na prezentowaniu młodych
i mniej znanych artystów z Polski, przygotowanie nowej przestrzenni
wystawienniczej w mieście oraz zlecenie stworzenia 3-4 projektów (site
specific) zrealizowanych specjalnie z okazji pierwszej edycji biennale. Tak
podzielony budżet miał za zadanie, z jednej strony pozwolić na
zorganizowanie atrakcyjnego wydarzenia, które przyciągnie uwagę międzynarodowej
widowni, z drugiej stworzyć podstawy (zaplecze) dla jego następnych edycji.
GRUPA 3. przygotowała propozycję wydarzenia w przestrzeni
poznańskiej galerii miejskiej Arsenał mającego na celu skupienie uwagi przede
wszystkim lokalnej społeczności na
działaniach i funkcji tego miejsca. Uczestnicy zasugerowali, aby dostępny
budżet (20 000 euro) wykorzystać na
zorganizowanie weekendowego programu, który pozwoliłby na zaktywizowanie
przestrzeni galerii, zachęciłby mieszkańców Poznania do jej odwiedzania i
pomógł zmienić wizerunek Arsenału.
 |
| Część warsztatowa - praca w grupach (fot. K PICTURES) |
Tekst: Zuza Szczepecka
Spotkanie z Vitą Zaman odbyło się w Art Stations
Foundation by Grażyna Kulczyk 20 listopada 2013r. w ramach cyklu Art in
Practice.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz